Χοροί Κοζάνης - Σιάτιστας

Τρανός χορός (Γαλατινή - Σιάτιστα): Μικτός συρτός κυκλικός χορός του γάμου. Οι άντρες πιάνονται μπροστά και στη συνέχεια οι γυναίκες. Η λαβή των χεριών για τους άνδρες είναι από τις παλάμες με τα χέρια τεντωμένα κάτω, ενώ για τις γυναίκες αγκαζέ. Οι κινήσεις που εκτελούν στο χορό οι άντρες διαφέρουν λίγο από αυτές των γυναικών. Το χορευτικό μοτίβο των αντρών αποτελείται από τέσσερις κινήσεις που εκτελούνται σε δύο μουσικά μέτρα, ενώ των γυναικών από έξι κινήσεις που εκτελούνται σε δύο μουσικά μέτρα. Ρυθμός 7/8

Βιβλιογραφία : Πραντσίδης 2004 : 250, Παπαχρήστου 1960 : 58, Δημόλας 2002 : 155, Κουσιάδης 1949 : 83, Μακρής 1974 : 107, Καραπατάκης 1976 : 132, Παπαδάκης 1982 : 18

Ο Μάης (Λευκοπηγή Κοζάνης): Γυναικείος κυκλικός συρτός χορός που χορεύεται την Πρωτομαγιά. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με λυγισμένους αγκώνες. Αποτελείται από έξι κινήσεις που εκτελούνται σε δύο μουσικά μέτρα. Ρυθμός 7/8

Βιβλιογραφία: Πραντσίδης 2004 : 254

Συρτός κοζάνης: Κυκλικός γυναικείος χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με λυγισμένους αγκώνες. Ο χορός αποτελείται από 12 βήματα. Ρυθμός 7/8

Βιβλιογραφία :

Μπίκος 1969 : 103

Λόντζια ή Ανασελιτσιώτικο (Πεντάλοφος): Μικτός κυκλικός χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες. Ο χορός αποτελείται από 6 βήματα.

Βιβλιογραφία : Παπαχρήστου 1972 : 54,Ράφτης 1995 : 47

Συγκαθιστός (Σιάτιστα): Αντικριστός ζευγαρωτός χορός. Χορεύεται με το τραγούδι «πάρε τα γκιούμια κι έλα». Ο χορός αποτελείται από 10 βήματα που εκτελούνται σε 2 μουσικά μέτρα. Από τους ηλικιωμένους χορεύεται ο «Βαρύς συγκαθιστός» πάλι σε 10 βήματα.

Βιβλιογραφία : Δημόλας 2002 : 146, Σιαμπανόπουλος 1987 : 227, Τζινίκου-Κακούλη 1979 : 301

 Νικολός ή Βρε Νικολό (Σιάτιστα):  Κυκλικός γυναικείος χορός. ο χορός έχει δύο μέρη. Το πρώτο αποτελείται από 15 βήματα που επαναλαμβάνονται προς την αντίθετη φορά. Το δεύτερο μέρος αποτελείται από 12 βήματα που επαναλαμβάνονται. Ρυθμός 2/4

Βιβλιογραφία : Μπίκος 1969 : 107, Δήμας 1980 : 79, Δημόλας 2002 : 135, Παπαχρήστου 1972 : 50, Μαυροβουνιώτης-Μαλκογεώργος-Αργυριάδου 2001 : 244

Έντεκα ή Σιατιστινός ή Αϊβασιλιάτικος ή Σκόρπιος (Σιάτιστα):  Χορός της Δ. Μακεδονίας που χορεύεται κυρίως στο ν. Κοζάνης. Για την ονομασία του υπάρχει η ακόλουθη εκδοχή: Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι επέβαλαν απαγόρευση στις μετακινήσεις από τις 11 το βράδυ και μετά. Οι Έλληνες φεύγοντας από τα καφενεία και διαλύοντας τις παρέες τους, αυτή την ώρα χόρευαν αυτόν τον χορό, που τον ονόμασαν «έντεκα». Λέγεται και «Σκόρπιος», γιατί μπορεί να χορευτεί και χωρίς διάταξη στο χώρο, σκόρπια. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες ελεύθερα στο χώρο γι’ αυτό λέγεται και σκόρπιος. Ο χορός αποτελείται από δέκα κινήσεις που εκτελούνται σε δύο μουσικά μέτρα. Ρυθμός 9/8

Βιβλιογραφία : Πραντσίδης 2004 : 250, Ρούμπης 1999 : 230, Δημόλας 2002 : 129

Σταμούλω (Σιάτιστα): Μικτός κυκλικός χορός.  Παραδοσιακό τραγούδι της αντίστασης κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας που έχει το ίδιο θέμα με το τραγούδι της ''Παναγιώτας'' από το Δρυμό. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με τα χέρια τεντωμένα κάτω. Αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος που είναι αργό αποτελείται από 8 βήματα. Στο δεύτερο μέρος που είναι γρήγορο τα χέρια αιωρούνται δεξιά-αριστερά.

Βιβλιογραφία : Δημόλας 2002 : 133

Βαρύς (Σιάτιστα): (Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι το εξ Ηπείρου τραγούδι που θα δείτε ακούσετε). Ανδρικός χορός που χορεύεται από τους πιο ηλικιωμένους και από άριστους χορευτές. Χορεύεται με το τραγούδι «καημένη μάνα» και ανήκει στους αυτοσχεδιαστικούς χορούς. Ρυθμός 6/8

Βιβλιογραφία : Δημόλας 2002 : 154

 Νυφιάτικος – Διπλός (Βελβενδού):  Γυναικείος κυκλικός χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες. Ο χορός αποτελείται από 12 βήματα. Ρυθμός 7/8

Βιβλιογραφία : Παπαχρήστου 1972 : 48, Κουσιάδης 1949 : 87

Πέρα στον πέρα μαχαλά (Σιάτιστα): Μικτός κυκλικός χορός. αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος που είναι αργό αποτελείται από 6 βήματα που επαναλαμβάνονται 5 φορές. Το δεύτερο μέρος που είναι γρήγορο αποτελείται από 16 βήματα που επαναλαμβάνονται δύο φορές. Ρυθμός 2/4

Βιβλιογραφία : Δημόλας 2002 : 131

Μηλίτσα (Σιάτιστα): Μικτός κυκλικός χορός. Ο χορός αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος που είναι αργό έχει 6 βήματα που επαναλαμβάνονται 4 φορές. Το δεύτερο μέρος που είναι γρήγορο έχει 16 βήματα. Ένα από τα πλέον διαδεδομένα παραδοσιακά τραγούδια σε ολόκληρη την Ελλάδα. Κάθε τόπος έχει δημιουργήσει τη δική του παραλλαγή. Αλλού μπορεί να χαρακτηριστεί ως "Παραλογή", αλλού ως τραγούδι "της αγάπης", ενώ σε άλλες περιοχές ανήκει στα κλέφτικα και ηρωικά τραγούδια. Είναι γνωστό και διαδεδομένο από τα Δωδεκάνησα και την Πελοπόννησο μέχρι την Μακεδονία και την ευρύτερη Θράκη και από την Κέρκυρα και την Λευκάδα έως τα βάθη της Καππαδοκίας.
Στην περιοχή της Σιάτιστας Κοζάνης, το τραγούδι αυτό τραγουδιέται την περίοδο της Αποκριάς, με διμερή ανά φράση πλοκή (4/4 και 2/4) και αντίστοιχη διμερή φόρμα χορού τύπου "στα τρία". Η συγκεκριμένη παραλλαγή αφορά τραγούδι της αγάπης. Η κομπανία χάλκινων πνευστών που ακούγεται ως συνοδεία στο τραγούδι απηχεί την τοπική μουσική παράδοση της Δυτικής Μακεδονίας.
Οι στίχοι:
Μηλίτσα μ' που 'σαι στον γκρεμό
στα μη- μωρέ, στα μήλα φορτωμένη.
Τα μη- μωρέ τα μήλα σου λιμπεύομαι.
Τα μήλα σου λιμπεύομαι
και το μωρέ και το γκρεμό σ' φοβούμαι.
Κι αν τουν μωρέ κι αν τουν φουβάσαι τουν γκρεμό.
Κι αν τουν φουβάσαι τον γκρεμό
έλα, μωρέ, έλα απ' του μονοπάτι.
Του μο-, μωρέ, του μονοπάτι μ' έβγαλι.
Του μονοπάτι μ' έβγαλι
σε χή- μωρέ, σε χήρας περιβόλι.
Που 'ταν μωρέ, που 'ταν οι χήρις οι πουλλές.
Που 'ταν οι χήρις οι πουλλές
κι αυτές, μωρέ, κι αυτές οι μαυρομάτες.
Που 'χουν μωρέ που 'χουν το μάτι σαν καυκί*.
Που χουν το μάτι σαν καυκί
το φρύ- μωρέ, το φρύδι σαν γαϊτάνι.
*καυκί ( βυζαντινή λέξη) = ποτήρι για κρασί, συνήθως λεπτοδουλεμένο και όμορφα χρωματισμένο.

Βιβλιογραφία : Δημόλας 2002 : 138

Μάντρα (Σιάτιστα): Είναι συγκαθιστός χορός που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες ελεύθερα στο χώρο. Μπορεί να χορευτεί αντικριστά αλλά και σε ανοιχτό κύκλο χωρίς να πιάνονται οι χορευτές. Τα χέρια των χορευτών κινούνται ελεύθερα στο χώρο ανάλογα με την κίνηση του σώματος. Ο χορός ξεκινάει αργά και καταλήγει γρήγορος.

Βιβλιογραφία : Δημόλας 2002 : 140

Τσιντσιρό (Αιανή): Χορός των Λαζαρίνων στα χωριά του Τσαρσαμπά Κοζάνης.

Βιβλιογραφία : Ράφτης 1995 : 711

Λαφίνα: Χορός στην Κοζάνη

Βιβλιογραφία : Ράφτης 1995 : 344

Λούκας: Χορός στην περιοχή Κοζάνης

Βιβλιογραφία : Ράφτης 1995 : 354

Ματσκαντάνα: Χορός στην περιοχή Κοζάνης

Βιβλιογραφία : Ράφτης 1995 : 379

Μπρός και πίσω: Μικτός κυκλικός χορός του γάμου.

Βιβλιογραφία : Ράφτης 1995 : 426

Ντολιανάτικος (Πεντάλοφος): Κυκλικός χορός. Ρυθμός 5/8.

Βιβλιογραφία : Ράφτης 1995 : 440

Νυφιάτικος (Γαλατινή Κοζάνης): Συρτός κυκλικός χορός της νύφης. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με τα χέρια τεντωμένα κάτω. αποτελείται από έντεκα κινήσεις που εκτελούνται σε τέσσερα μουσικά μέτρα. Ρυθμός 4/4.

Βιβλιογραφία : Πραντσίδης 2004 : 251

Σούστα (Σιάτιστα): Μικτός κυκλικός χορός. Αποτελείται από τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος που είναι αργό η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με λυγισμένους αγκώνες και εκτελούνται 12 βήματα σε ρυθμό 7/8. Στο δεύτερο μέρος η λαβή των χεριών είναι από τους ώμους και εκτελούνται 6 βήματα ως αργό χασαποσέρβικο. Στο τρίτο μέρος η λαβή των χεριών παραμένει στους ώμους και ο χορός γίνεται γρήγορος. Ρυθμός 1^ο 7/8 2^ο 4/4 3^ο 2/4

Βιβλιογραφία : Δημόλας 2002 : 143

Η Βλάχα (Σιάτιστα - Βλάστη): Χορεύεται με το τραγούδι στην κεντημένη σου ποδιά μωρ’ Βλάχα. Γυναικείος κυκλικός χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες. Ο χορός αποτελείται από 12 βήματα. Ρυθμός 2/4.

Βιβλιογραφία : Παπαχρήστου 1960 : 57,

Γυριστός 

Διπλός χορός

Καραπατάκι

Καγγέλι

Μπεράτης